600 هزار صندلی خالی دانشگاه ها؛ از فرصت تا تهدید

به گزارش روز یکشنبه  کنکوری ارشد دکتری به نقل از خبرنگار حوزه دانشگاه ایرنا، محمد فرهادی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری چند روز گذشته در نشست روسای دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی خراسان شمالی با اشاره به کاهش متقاضی ورود به دانشگاه در سال جاری، از وجود 600 هزار صندلی خالی در دانشگاه‌های کشور خبر داد.
هر چند وجود کرسی های خالی در دانشگاه ها می تواند به منزله زنگ خطری جدی برای کشور در برخی از مولفه ها همچون رشد شتاب علمی، کاهش اعتبار برخی مدارک دانشگاهی، کاهش انگیزه افراد برای ادامه تحصیل و حتی پیری جمعیت و غیره باشد، اما از سویی دیگر می تواند در فراهم ساختن افزایش جذب دانشجویان خارجی مفید و موثر باشد؛ به ویژه اینکه اکنون تحریم ها پس از برجام برداشته شده و زمینه مساعدی برای این امر فراهم شده است.
حضور دانشجویان خارجی در دانشگاه های ایران علاوه بر ارزآوری برای کشور، می تواند فرصتی مغتنم و ارزشمند برای صدور فرهنگ ایران اسلامی باشد؛ چرا که آنان طی دوران آموزش های علمی شان، با آداب و سنن غنی مردمان ایران زمین آشنا شده و می توانند ترویج کننده آرمان های نظام مقدس نظام اسلامی باشند.
زمانی صدور انقلاب اسلامی را بزرگان نظام مطرح می کردند و برخی مغرضان و یا ساده لوحان بر این باور بودند که این هدف با جنگ و ابزار و آلات نظامی امکان پذیر است اما واقعیت این بود که این اندیشه بر بال های فرهنگ و تمدن این سرزمین نشسته بود و هدفش را از طریق گفت و گوی تمدن ها و یا ایده جهانی علیه خشونت و افزاطی گری دنبال می کرد.
هم اکنون خالی بودن صندلی های دانشگاه ها به یکی از دغدغه های دست اندرکاران این مراکز تبدیل شده، موضوعی که برخی از کارشناسان دلیل آن را رشد بیش از حد مراکز دانشگاهی و توجه نداشتن به سلایق و علایق داوطلبان نسبت می دهند.
هر چند برخی دیگر از صاحبنظران صندلی های خالی دانشگاه ها را نشان دهنده نبود ارتباط بین صنعت و دانشگاه در سال های گذشته و رکود در اقتصاد می دانند اما نباید در این ارزیابی کاهش جوانان در سن تحصیل در دانشگاه ها را به فراموشی سپرد.
در دورانی کنکور به مثابه غولی بود که خواب و خوراک را از چشم جوانان دیپلمه ربوده بود و عبور از سد کنکور و حضور در دانشگاهی جزء آرزوهای مهم و اصلی هر جوان ایرانی بود؛ اما این امر طی چند سال گذشته دیگر ماهیتی نداشته و هم اکنون همگان می توانند به راحتی در مراکز علمی کشور به ادامه تحصیل بپردازند.
معاون آموزشی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در همین زمینه به خبرنگار ایرنا گفت: ترکیب جمعیتی کشور و نیز هدفمند نبودن رشد کمی در گذشته از جمله دلایل این امر به شمار می رود.
مجتبی صدیقی با تاکید بر اینکه باید از این شرایط به بهترین نحو ممکن استفاده کنیم، افزود: سهولت دسترسی برای ارتباطات بین المللی از جمله این مزیت ها به شمار می رود.
رییس سازمان امور دانشجویان معتقد است که بخش وسیعی از صندلی های دانشگاه که خالی مانده مربوط به عدم هدفمندی در رشد کمی طی سال های گذشته بوده است.
کارشناسان بر این باورند که افزایش تعداد صندلی های خالی در دانشگاه ها گرچه نشان دهنده توسعه نامتوازن و نبود برنامه ریزی صحیح برای آموزش عالی در سالیان گذشته است اما فی نفسه می تواند برای دانشگاه ها یک فرصت باشد.
رییس دانشگاه علم و صنعت ایران نیز در این زمینه به خبرنگار ایرنا گفت: خالی شدن صندلی های دانشگاه ها هم تهدید و هم فرصت به شمار می رود.
محمدعلی برخورداری اظهار داشت: اگر با همان نگاه سنتی به این مساله بنگریم؛ کاهش نرخ رشد جمعیت به منزله تهدید به شمار می رود، اما اگر دانشگاه ها منابع درآمدی خود را متنوع کنند و ایده های خلاقانه را افزایش دهند؛ می تواند به عنوان فرصت تلقی شود.
وی افزود: اکنون اقتصاد دانشگاه های کشور به صورت تک محصولی بوده و دانشجو محور است، در صورتی که اکنون چند میلیون نفر شاغل داریم که ارتقای مهارت های فنی، حرفه ای و دانش آنان می تواند به منزله یک بازار مناسب برای دانشگاه ها به شمار رود.
رییس دانشگاه علم و صنعت ادامه داد: حرکت دانشگاه ها به سمت دوره های مهارتی می تواند سبب پر شدن صندلی های خالی دانشگاه ها شود.
وی یادآور شد: ذکر این نکته حائز اهمیت است که اگر مسوولان فقط به بازار داخلی چشم داشته باشند؛ ممکن است این صندلی های خالی به منزله تهدید تلقی شود.
برخورداری خاطرنشان کرد: این در حالی است اکنون علاقه مندان فراوانی از کشورهای فارسی زبان دنیا مشتاق حضور در مراکز آموزش عالی جمهوری اسلامی ایران هستند.
وی تصریح کرد: دانشگاه های ایران حرف های قابل گفتن فراوانی در تمامی زمینه ها و یافته های علمی دارند.
رییس دانشگاه علم و صنعت اظهار داشت: با توفیق های اخیری هم که در زمینه هسته ای با تدبیر دولت یازدهم صورت گرفته، خوشبینم که ظرفیت های خالی دانشگاه ها با دانشجویان خارجی پر شود.
وی گفت: به نظر می رسد اگر مسوولان مراکز علمی کشورمان بتوانند در دوران پسا تحریم با برنامه ریزی دقیق عمل کنند؛ می توان این صندلی های خالی را به منزله فرصتی نگریست تا دانشجویان خارجی با ورود به کشورمان علاوه بر کسب علم و دانش بتوانند در آینده سفرای فرهنگ و تمدن ایران زمین در کشورهای خودشان باشند.
وی ادامه داد: هر چند که باید گفت که جذب دانشجویان خارجی اگر بخواهد سودآور باشد و سرمایه ای را به آموزش عالی تزریق کند باید از حالت بی برنامگی و باری به هر جهت بیرون آمده و با تدوین چارچوب های علمی و نقشه راه، حرفه ای شود.