پل کنکوری کنکوری تدریس معلم خصوصی در منزل از ابتدایی تا دبیرستان ریاضی فیزیک زیست در تهران
اصول جامع مقاله نویسی -بخش اول چگونگى ایجاد عادت به نوشتن
نوشتار حاضر سعى در ارائه نکات کاربردى در خصوص نگارش، نحوه تنظیم مقاله به روشى علمى است. امید است، نوشته حاضر راهگشاى مسیر تحقیق و پژوهش براى پژوهشگران فرهیخته حوزه هاى علمیه و دانشگاه های کشور باشد.
چکیده
یکى از معیارهاى کلیدى ارزیابى فعالیت علمى محققان، دانشگاه ها و یا در سطح کلان کشورها، بررسى میزان انتشارات علمى آن شخص، دانشگاه و یا کشور است. درواقع مقالات علمى معتبر، سندى دال بر صحت تحقیقات و پروژه هاى ارائه شده، به وسیله محققان است. با پیدایش بسته هاى مناسب به منظور تبادل یافته هاى علمى در کمترین و کوتاه ترین زمان ممکن، مقالات به عنوان ابزارى قدرتمند در جهت اشاعه علوم، شناخته شده است. از جهتى اهمیت مقاله در راه یابی به مقطع دکترى تخصصى یا اخذ بورس تحلیلى غیرقابل انکار است.
نوشتار حاضر سعى در ارائه نکات کاربردى در خصوص نگارش، نحوه تنظیم مقاله به روشى علمى است. امید است، نوشته حاضر راهگشاى مسیر تحقیق و پژوهش براى پژوهشگران فرهیخته حوزه هاى علمیه و دانشگاه های کشور باشد.
اصل مقاله
مقاله چیست؟
مقاله در لغت به معنای گفتار، مبحث، سخن، قول و فصلى از کتاب یا رساله مى باشد. مقاله گونه ای نوشتار علمى فنى است که در محافل دانشگاهى و نیز در مراکز پژوهشى بسیار رایج است.
در این نوشتار یک موضوع مشخص واحد و به خوبى محدود شده مطرح مى شود و یا به مسئله ای به روشنى تعریف شده، پرداخته مى شود.
اگرچه مقاله ها انواع گسترده و گوناگونى از نوشته ها را در بر مى گیرند، اما به طورکلی مى توان مقاله ها را به سه دسته نسبتاً متمایز: اجتماعى، تحقیقى انتقادى و پژوهشى تقسیم کرد.
۱٫ مقاله اجتماعى: در این گونه از مقالات وضع عمومى مردم، روابط آنان با همدیگر، مشکلات زندگى، ناهموارى هاى اجتماعى، تضادها و تبعیض ها، بیدادگرى ها و مطالبى از این دست، مورد بحث قرار مى گیرد.
۲٫ مقاله تحقیقى: برگرفته از تحقیقى است که به تازگى پایان یافته است و چون متکى بر یافته هاى تحقیقاتى است، گزارش تحقیق نیز به آن گفته مى شود.
۳٫ مقاله انتقادى: مقاله هاى اجتماعى اغلب با انتقاد همراه هستند.
۴٫ مقاله پژوهشى: پس از تحقیق و بررسى همه جانبه به شیوه هاى علمى و مبتنى بر فرضیه آزمون، تحقیق، بررسى و نتیجه گیرى تهیه شده و در آن آخرین نتایج به دست آمده از یک پژوهش معین، مورد بحث قرار مى گیرد.
در مقالات پژوهشى دسته بندی جداگانه اى بر اساس محتواى مطالعات مقاله وجود دارد که از این منظر مقالات به چهار نوع تحقیقى، تحلیلى، مرورى و گردآورى تقسیم مى شوند:
۱٫ مقاله تحقیقى: برگرفته از تحقیقى است که به تازگى پایان یافته است و چون متکى بر یافته هاى تحقیقاتى است، گزارش تحقیق نیز به آن گفته مى شود.
۲٫ مقاله تحلیلى: به نام مقاله نظرى نیز شناخته مى شود، مقاله اى که در آن مؤلف با استفاده از منابع پژوهشى پیشین، نظریه خاصى را در حوزه کار خود مطرح مى کند. مقاله ممکن است نظریه هاى قبلى را گسترش دهد و آن ها را با استفاده از شواهد، استحکام بخشد، آن ها را به شکل دیگرى بیان کند یا آن ها را مورد تأمل و تردید قرار دهد.
۳٫ مقاله مرورى: به تحلیل کلان و ارزیابى انتقادى نوشته هایى مى پردازد که قبلاً منتشر شده است. مقاله مرورى از طریق مقوله بندى، یکپارچه سازى و ارزش یابى متون منتشر شده پیشین، پیشرفت پژوهش هاى جارى را در جهت روشن ساختن مسئله اى مشخص دنبال مى کند.
۴٫ مقاله گردآورى: در این مقاله به گردآورى و انعکاس دیدگاه هاى مختلف مندرج در نوشته هاى مرتبط با موضوعى خاص پرداخته مى شود و درواقع کار تازه اى را عرضه نمى کند. تفاوت آن با مقاله تحلیلى در آن است که به ارائه نظریه جدیدى منتهى نمى شود. هم چنین مقاله گردآورى با مقاله مرورى نیز متفاوت است چراکه مقاله گردآورى لزوماً به سنجش و ارزیابى کلیه آثار قبلى نمى پردازد.
ویژگى مقاله علمى
ویژگى هاى یک مقاله علمى خوب عبارت اند از:
– داراى ساختار علمى باشد
– داراى پیچیدگى علمى
– اصالت
– برخوردارى از تفکر انتقادى
– مشارکت در دانش
– بیان ایده هاى نو
– کاربرد پذیرى
– ارائه نتایج دنباله دار جهت انجام پژوهش هاى بعدى .
ملاک هاى محتوایى مقاله
یکى از مهم ترین ابعاد مقاله هاى علمى، محتواى علمى و ارزش کیفى آن است.
الف) فرایند «تفکر»
اساسى ترین محور محتوایى یک پژوهش علمى، آن است که مجهول بودن مسئله ای را روشن نماید.
ب) منطقى بودن
منطق که راه درست اندیشیدن (تصور) و صحیح استدلال آوردن (تصدیق) را مى آموزاند، محقق باید شایستگى لازم را در استدلال آوردن، تحلیل محتوا و نتیجه گیرى داشته باشد.
تعریف، طبقه بندى، استنباط های قیاسى و استقرایى، روش هاى مختلف نمونه بردارى و غیره همه از ویژگى هاى منطقى یک مقاله علمى است که محقق باید به آن ها توجه داشته باشد.
ج) انسجام و نظام دار بودن
مرتبط بودن اجزاى مختلف مقاله با یکدیگر، متناسب بودن مطالب با عنوان مقاله و ارتباط عناوین فرعى با یکدیگر، ازجمله مواردى است که به تحقیق، یکپارچگى و انسجام مى بخشد. بر این اساس، محقق باید عناوین فرعى مقاله خود را با نظمى منطقى از یکدیگر مجزا و ارتباط بخش ها را مشخص نماید.
د) تراکمى بودن
هدف پژوهش پاسخ به سؤال هایى است که تا آن زمان دست کم از نظر محقق، پاسخى منطقى نداشته است، هر پژوهش علمى باید از یک سو به منظور کشف دانش جدید و از سوى دیگر، به منظور تکمیل مطالب، صورت پذیرد. بنابراین هدف اصلى یک مقاله، کشف یا تکمیل دانش بشرى است و نه تکرار دوباره عبارات.
هـ) تناسب موضوع با نیازهاى فعلى جامعه علمى
هر پژوهش علمى باید نیازهاى اساسى جامعه علمى خود را در نظر گرفته، سعى در حل مسائل آن داشته باشد؛ بنابراین از طرح موضوعاتى که از اولویت تحقیقى برخوردار نیستند و جامعه علمى، بدان ها نیاز ندارد، باید دورى نمود.
و) خلاقیت و نوآورى
هر تحقیق علمى زمانى مى تواند در ارتقاى سطح دانش، موفق و مؤثر باشد که از فکرى بدیع و خلاق برخوردار باشد. مقالاتى که به جمع آورى صرف بسنده مى کنند، نمى توانند سهم عمده اى در پیشرفت دانش بشرى داشته باشند.
ز) توضیح مطلب در حد ضرورت
ازجمله مواردى که محقق در گزارش نویسى پژوهش خود (مقاله) باید بدان توجه کند، پرهیز از حاشیه روى و زیاده گویى افراطى است؛ همچنان که خلاصه گویى نباید به حدى باشد که به ابهام و ایهام منجر شود؛ بر این اساس محقق باید به حدى مطالب را تبیین کند که مقصود وى براى خواننده، روشن و واضح باشد.
ح) متناسب بودن با نظریه ها
هر رشته علمى، متشکل از نظریه ها و قوانینى است که مورد اتفاق صاحب نظران آن فن است.
ط) اجتناب از کلى گویى
هدف نهایى علم، صورت بندى یک «نظریه» و «تبیین کردن» یکى از اصول مهم نظریه است. از این رو محقق باید بتواند مباحث علمى خود را به روشنى توضیح دهد و با زبان گویا آن را تبیین و از کلى گویى اجتناب نماید.
برداشت دوم: چه و چگونه بنویسیم؟
اگر اندیشه اى خاص در یکى از حوزه هاى دانش بشرى، مثل علوم پایه، علوم مهندسى، علوم انسانى و علوم مذهبى، بررسى، نقد و تبیین شود و حاصل کار در قالبى خاص و یا قواعدى معین ثبت گردد، مقاله اى علمى تدوین مى گردد.
اما سؤال مهم آن است که بدانیم مقاله علمى تدوین شده داراى چه قالب و مشخصه ای باید باشد؟
شش عنصر باید در قالب مقاله وجود داشته باشند:
۱- عنوان، ۲- چکیده، ۳- مقدمه، ۴- متن، ۵- نتیجه گیرى، ۶- منابع.
تحقیق؛ روش منظم و دقیق براى طرح سؤال و جمع آورى داده ها و تجزیه و تحلیل آن هاست که منجر به تولید دانش جدید و ارائه راه حل براى مشکلات مى شود.
یکى از مشکلات اساسى کسانی که در آغاز راه نوشتن و خلق یک اثر علمى هستند، همانا مسئله چگونه نوشتن است. این مشکل درواقع دغدغه همه کسانى است که مى خواهند دست به قلم برده و مطالبى در قالب گزارش، مقاله، کتاب و… بنویسند.
نوشتن امرى اکتسابى است و از طریق فراگیرى برخى فنون اولیه و معیار و تمرین کافى حاصل مى گردد. بنابراین، ورزیدگى در نوشتن مستلزم داشتن پشتکار و تمرین زیاد است.
براى آغاز نوشتن نیاز به وجود انگیزه داریم.
۱٫ نوشتن به قصد آموختن.
۲٫ نوشتن به قصد گزارش دهى.
۳٫ نوشتن به قصد متقاعد کردن دیگران .
۴٫ تبدیل دانش شخصى به دانش اجتماعى .
۵٫ تملک یا شخصى کردن دانش .
۶٫ تنازع بقاء در محیط دانشگاهى و پژوهشى .
چگونگى ایجاد عادت به نوشتن
نگارش درباره آنچه مى خوانید و پیوند آن با آنچه که انجام مى دهید:
۱- اولویت بندى نگارش:
زمانى که نسبت به ساخت طرح، میزان و تناسب اطلاعات آن و نیز ربط منطقى میان سرفصل ها اطمینان حاصل شد، باید کار نوشتن را به ترتیب توالى سرفصل هاى طرح، آغاز کرد. براى نوشتن هر فصل لازم است یادداشت هاى مربوط به آن فصل از مجموعه یادداشت ها خارج گردد و براى آن ها تقدم و تأخرى منطقى در خور نوع تحقیق و شیوه برخورد با موضوع ایجاد کرد.
۲- اختصاص زمان خاص براى نوشتن
الف) کارآمدى بیشتر، از راه تخمین زدن اهمیت مطالب و طرح ریزى یک روش مناسب تر مطالعه.
ب) بودجه بندى واقعى تر از زمان براى هر قسمت از طرح، از طریق کشف حجم و دشوارى مطالب.
ج) افزایش میزان درک مطالب و نگهدارى آن ها در حافظه، از راه کسب یک نظر اجمالى از تمام مطالب، پیش از خواندن جزئیات.
د) افزایش میزان دقت و تمرکز حواس، از طریق برانگیختن میزان علاقه.
۳- نوشتن همزمان با خواندن
خواندن مطالب باعث قدرت و تداوم افکار و منجر به جمع آورى بهتر اطلاعات مى شود.
۴- عدم همزمان نگارش و ویرایش:
نگارش همراه ویرایش باعث هدر رفتن قابل توجه زمان مى شود، بنابراین پس از تکمیل صورت نوشته، باید به کار تزئینى آن پرداخت. زوایدش را حذف کرد، عناوین انتخابى را مرور و تجدیدنظر نمود، در صورت لزوم، کلمات و جملاتى را تغییر داد، نواقص را تکمیل نمود و به حسن تألیف و ترکیب آن اطمینان حاصل کرد.
۵- حفظ وحدت و پیوستگى در نگارش
نوشته تحقیقى محصول واحد و همگنى است که حول اندیشه اى خاص مى گردد و این وحدت و پیوستگى باید از دل مجموعه اى از یادداشت هاى پراکنده و به ظاهر گسسته پدید آید. باید توجه داشت که هر بخش از نوشته با اندیشه اصلى تحقیق مرتبط باشد و رشته اى نامرئى نیز تمام بخش ها را به یکدیگر پیوند دهد. وحدت نوشته در گرو جاى دهى دقیق مطالب در بند (پاراگراف) هاست. نوشته درواقع شیئى یکپارچه نیست، بلکه متشکل از پاره ها و مقوله هاى متعددى است که رشته اى نامریى تمام آن پاره ها را به یکدیگر پیوند مى دهد.
هفت اصل مهم در سواد اطلاعاتى
۱٫ توانایى تشخیص نیاز اطلاعاتى:
نوع و میزان اطلاعات مورد نیاز خود را تعیین نماید. به تعبیر دیگر براى اطلاعات مورد نیاز مفاهیم اصلى، کلیه واژه ها مشخص کند.
۲٫ شناسایى روش هاى دسترسى به اطلاعات:
شناخت منابع عمومى اطلاعات مناسب و گزینش بهترین منابع.
۳٫ تدوین استراتژى هاى لازم براى جستجو:
براى دستیابى به اطلاعات مورد نیاز، زمان، برنامه و هزینه ها را در نظر گیرد.
۴٫ مهارت هاى جستجو و دسترسى:
براى دستیابى اطلاعات مهارت هایى با تکنیک جدید را مى آموزد.
۵٫ توانایى مقایسه و ارزیابى منابع:
کمیت و کیفیت و تناسب منابع را مورد سنجش و ارزشیابى قرار مى دهد.
۶٫ سازمان دهی، کاربرد و برقرارى ارتباط:
اطلاعات موجود مى تواند با تجربیات قبلی ترکیب شود یا بر اساس تجربیات قبلى تحلیل شود تا اطلاعات جدیدى ساخته شود.
۷٫ نمایش اطلاعات و مشارکت در ایجاد دانش جدید.
سؤالاتی که در حین طرح ریزى ساختار مقاله باید به آن ها پاسخ داد؟
۱٫ دلیل انجام کار تحقیقى چیست؟
۲٫ قبل از انجام تحقیق چه چیزهایى معلوم و چه چیزهایى مجهول بوده و چه سیر منطقى را براى طراحى طى باید نمود؟
۳٫ چه سؤال ها و فرضیاتى تحت مطالعه قرار خواهند گرفت و چه نتایجى از بررسى آن ها انتظار مى رود؟
۴٫ جامعه مورد بررسى کدام است؟
۵٫ طرح و نقشه پژوهش موردنظر چیست؟
نوشتن مقاله مستلزم داشتن طرحى مدوّن است. در گزارش یک تحقیق نه تنها باید ارزش هاى محتوایى را مراعات کرد، بلکه باید از ساختار روش مندى نیز پیروى کرد.
هر مقاله پژوهشى، بخش هایى دارد که قالب اصلى آن مقاله را، شکل مى دهد.
بخش هاى اصلى مقاله پژوهشى موردنظر شامل: عنوان، چکیده، کلمات کلیدى، متن اصلى (شامل روش کار، بحث و نتیجه گیرى)، فهرست منابع و پیوست ها (جداول، نمودارها و تصاویر) است.
ساختار مقاله و تهیه گزارش از یک پژوهش علمى، با توجه به روش به کار گرفته شده در پژوهش، متفاوت است.
روش هاى بیان اصالت یک پژوهش
-اجراى تحقیقى که قبلاً انجام نشده است.
-بیان یک ایده تازه به نحوى که قبلاً انجام نشده.
-استنتاج از ایده هاى دیگران از زاویه اى نو.
-انجام یک تحقیق در یک کشور براى اولین بار.
-استفاده از تکنیک هاى موجود براى منظورى تازه.
-گذر از مرزهاى روش شناسى رشته خود.
-مشارکت در دانش.
-استمرار یک کار اصیل دیگر.
نوشتن مقاله مستلزم رعایت اصولى در ابعاد مختلف محتوایى، ساختارى و نگارشى است.
– روش ها
روش ها باید با یک ترتیب منطقى توصیف شود که نحوه طراحى، مطالعه و سپس چگونگى اجرا و نحوه تجزیه و تحلیل اطلاعات بیان شود. بهتر است قبل از شروع مقاله، قسمت روش ها را با جزئیات کامل آن بنویسید.
معمولاً طراحى تحقیق با کمک کلمات مناسب تشریح مى شود.
– قسمت روش ها شامل چه مواردى است؟
– چگونه یک تحقیق انجام مى شود؟
– توضیح دهید که چگونه یک نمونه انتخاب و یا گرفته مى شود.
– رعایت موازین اخلاقى مطالعه را توضیح دهید.
– بخش روش ها باید پاسخگوى سؤالات زیر باشد.
– آیا متن توانسته تشریح کند که چه سؤالاتی مطرح گردیده است؟
– آیا از اندازه گیرى هاى معتبر استفاده شده است؟
– آیا یک خواننده واجد شرایط قادر است این آزمایشات را به روش مشابه انجام دهد؟
قسمت نتایج، پاسخ به سؤالاتی که شما به عنوان نویسنده، در قسمت مقدمه مطرح کرده اید را فراهم مى کند. جواب ها احتمالاً آنچه که شما انتظار داشته اید هستند. گاهى اوقات هم بدین گونه نیست و ممکن است شما مجبور شوید ایده اصلى خود را تغییر دهید. این کار را با متن آغاز کنید. به طورکلی خواننده، متن را مانند یک داستان دنبال مى کند یعنى از آغاز یک متن شروع کرده و به انتهاى متن مى رسد. براى نمایش محتواى نتیجه و اعتبار آمارى، بهتر است از جداول استفاده نمایید. براى تأکید نکات مهم متن از تصاویر بهره گیرید.
برداشت سوم: مقاله را بشناسیم
به منظور شناسایى در شناخت مقاله باید بدانیم که مقاله از اجزاء متفاوتى شکل گرفته و اولین گام شناسایى جزء اصلى مقاله است.
متن مقاله
«عنصر اصلى مقاله»، متن مقاله است.
قواعد متن نویسى
۱- جمع آورى موضوعات محورى و مهم مقاله
قبل از شروع به نوشتن باید همه موضوعات محورى و مهمى را که مى خواهید در متن مطرح کنید، جمع آورى نمایید.
۲- نوشتن متن و عناوین فرعى هر یک از آن ها
قبل از نوشتن متن، بر اساس موضوعات محورى و مهم مقاله که قبلاً روى برگى نوشته اید، عناوین فرعى و چه بسا فرعى تر مقاله تان را روى برگى بنویسید. عنوان و مقدمه مانند تنه یک درخت هستند و عناوین فرعى متن چون شاخه هاى آن.
ممکن است هر عنوان فرعى، خود صاحب عنوان هاى فرعى تر باشد. این عنوان هاى فرعى تر هم مى شوند شاخه هاى نازک تر جدا شده از یک شاخه ضخیم تر.
مبادا در متن مقاله تان یک عنوان فرعى تر وابسته به یک عنوان فرعى را برجسته کنید، درحالی که از آن عنوان فرعى هیچ خبرى نیست.
قبل از شروع به نوشتن سعى کنید عناوین فرعى و فرعى تر مقاله را بنویسید.
بهتر است همان وسواس منطقى را که در نوشتن عنوان اصلى مقاله داشته اید در نوشتن عناوین فرعى و حتى فرعى تر مطالعه نیز داشته باشید.
۳- واضح نوشتن
واضح نویسى هم قواعدى دارد که به بعضى از مهم ترین آن ها اشاره مى کنیم:
– مهم ترین شرط، تسلط علمى مؤلف به موضوع مقاله است.
– درحالی که این توانایى را دارید که از لغات ساده تر استفاده کنید، هیچ گاه در القاى مطلبتان به لغات مشکل متوسل نشوید.
– حتى المقدور سعى کنید مطالبى را که مى نویسید تکرار نکنید.
– سعى کنید جملاتى را که مى سازید کوتاه باشند. جمله هرچه کوتاه تر باشد، خواننده آن را آسان تر تحلیل و پردازش خواهد کرد.
۴- رعایت قوانین پاراگراف
پاراگراف ها هم مثل جمله ها، هرچه کوتاه تر باشند بهتر و اثربخش تر خواهند بود. اصلى ترین نکته اى که باید در تنظیم یک پاراگراف لحاظ کنید وحدت موضوعى آن است. در هر پاراگراف، با توجه به مقتضیات متن، فقط یک موضوع با شاخ و برگ هایش مطرح مى شود.
نکته دیگر آن که، در هر پاراگراف همین موضوع واحد باید با وضوح کافى تبیین شود.
از اضافه کردن مسلسل کلمات به هم بپرهیزید.
۵- بند (پاراگراف)
بند، واحد اطلاعاتى است که پیرامون اندیشه اى خاص که به آن اندیشه اصلى مى گویند، شکل مى گیرد. بند مطلوب، بندى است که خواننده بتواند از طریق ساخت و گستره آن، اندیشه اصلى را به درستى دریابد.
۶- ساختار بند
نقش اصلى هر بند ارائه اندیشه اى واحد است. هر بند باید به یک موضوع و تنها یک موضوع بپردازد. در این زمینه باید بر آنچه مهم است تأکید ورزد و از آنچه غیر مهم است آسان گذشت. طول بند باید آن قدر باشد که مطلبى واحد به طور جامع و مانع در آن بیان شود.
۷- جمله اصلى
هرگاه اندیشه اصلى در جمله اى واحد بیان شود، آن جمله را جمله اصلى مى خوانند. جمله ممکن است در آغاز، میان یا پایان بند، بیاید. جمله اصلى را باید تا حد امکان در آغاز بند بیان کرد.
نویسنده به سهولت خواهد دانست که چه اطلاعاتى باید در آن بند بیاید و چه اطلاعاتى زائد شمرده مى شود. خواننده نیز به آسانى در خواهد یافت که موضوع بند درباره چیست. سایر جمله هاى بند را که به تشریح و بازگشودن اندیشه جمله اصلى مى پردازند، جملات پشتیبان مى خوانند. گاه اندیشه اصلى در یک جمله بیان نمى شود، بنابراین، بند داراى جمله اصلى نیست بلکه اندیشه اصلى به طور ضمنى بیان شده است.
۸- پروراندن کلمات
مطالبتان را خوب بپرورانید.
توصیه اول: تا زمانى که مقدمات و لوازم یک نتیجه گیرى یا یک حکم را با نظم منطقى بیان نکرده اید، سراغ بیان آن حکم یا نتیجه گیرى نروید.
توصیه دوم: مقاله باید انسجام منطقى داشته باشد. هر مطلب باید رابطه واضح و منطقى را با مطلب قبل و بعد از خودش دارا باشد.
۹- جمله بندى مى تواند اثر مقاله را بیفزاید.
نوشته خود را مرور نمایید و زیر فاعل هر قسمت یا جمله خط بکشید و هم چنین مهم ترین جمله در هر پاراگراف را معین نمایید. جملاتى که با فاعل شروع مى شوند، راحت تر فهمیده مى شوند. جملات کلیدى را در اول هر پاراگراف بیاورید چراکه اثر بیشترى نسبت به آخر پاراگراف یا اواسط جمله خواهد داشت.
۱۰- مقاله را کوتاه بنویسید
– ویراستاران به نفع مقالات کوتاه (و فهرست منابع کوتاه) جهت گیرى مى کنند زیرا تعداد صفحات چاپ ارزشمند است.
– امتناع از واژه هایى مثل «حالا» (Now) بهتر از «این لحظه از زمان» و کلمه «موافقت» بهتر از عبارت «رسیدن به نتایج مشابه» است.
– گاهى کل مطلب یک پاراگراف زیادى است، مقدمه معمولاً به خوانندگان آنچه را از قبل مى دانند گوشزد مى کند و نتایج نباید در بخش بحث تکرار شود.
– قانونى موجود است که مى گوید بخشى از نوشته که شما بیش از همه به آن افتخار مى کنید (مهم است) همان بخشى است که باید در ابتدا آورده شود.
۱۱- هرچه جملات بلند باشند احتمال گیج شدن بیشتر است.
خواندن جملات بلند متن را خسته کننده مى کند. ممکن است کنترل ساختار جملات در عبارات پیچیده از دست برود، ممکن است زمان ها اشتباه شوند و گاه امکان دارد فعل و فاعل آن گاه که در ساختارى مبهم با فاصله زیاد از هم قرار بگیرند نیز با هم تطابق نداشته باشد.
۱۲- خوانندگان خود را گیج نکنید.
هیچ چیزى سریع تر از آوردن کلمات اختصارى نامفهوم و یا هر چیز دیگرى که خوانندگان با آن آشنایى ندارند و ناشناخته است آن ها را گیج نمى کند. این نکته تنها مؤید آن است که باید مخاطبین خود را خوب بشناسیم.
۱۳- هیچ گاه از کلمات بلند به جاى یک کلمه کوتاه استفاده نکنید.
کلمات چند بخشى اعتبار علمى بیشترى ندارند.
۱۴- از صنایع ادبى و عبارات داراى ابهام دورى کنید.
طیف خوانندگان مجلات علمى، بین المللى است.
۱۵- از جملات با ساختار مجهول کمتر استفاده کنید.
از جملات معلوم استفاده کنید، چراکه تأثیر بیشترى دارد و بى واسطه است. ساختارهاى مجهول مى توانند مبهم و گنگ باشند.
۱۶- از کاربرد واژه هاى بیگانه، فنى یا مشکل دورى کنید.
۱۷- با دقت از حروف اختصارى استفاده کنید.
یک مقاله داراى حروف اختصارى زیاد را انتخاب کنید و کلمات کامل را به جاى حروف کوتاه شده بنویسید در این حالت ممکن است برخى ساختارهاى عجیب و غریب آشکار شود.
حروف اختصارى شناخته شده مجاز هستند؛ اما خواندن مقالاتى که پر از حروف اختصارى ناآشنا و گمراه کننده است مشکل است.
همیشه در اولین مرتبه اى که از یک حرف اختصارى استفاده مى کنید، عبارت کامل آن را بنویسید.
۱۸- حروف اضافه بهتر از سلسله اى از کلمات هستند.
اجازه ندهید استفاده از کلمات مخفف باعث شوند معناى آنچه را که مى نویسید گنگ یا مبهم بماند.
۱۹ در انتخاب پیشوندها مواظب باشید.
۲۰- کلمات سرگردان
مطمئن باشید که کلمات و عبارات تغییر دهنده به روشنى به کلمه تغییر یافته اشاره مى کند.
۲۱- ضرورى بودن ذکر منبع و مرجع
در نوشتن مقاله اگر سخنى، ایده اى یا اندیشه اى را از یک مؤلف و صاحب نظر نقل مى کنید، حتماً خواننده باید از منبع و مرجع آن سخن آگاه شود.
۲۲- رعایت آداب و احترام
جسارت، توهین، طعنه و… به مؤلفان و صاحب نظران دیگر در مقالات انتقادى هیچ جایگاهى ندارد.
۲۳- رعایت قواعد نگارشى
نقطه، ویرگول، نقطه ویرگول، دو نقطه، علامت تعجب، علامت سؤال و…