از دعواهای استاد راهنما و مشاور تا هزینه گزاف تمدید پایان نامه

از دعواهای استاد راهنما و مشاور تا هزینه گزاف تمدید پایان نامه

مقطع کارشناسی را که به اتمام می‌رسانیم، با شور و هیجان خاصی به استقبال فوق لیسانس و بعد از آن دکتری می‌رویم! تنها خوبی لیسانس برای برخی از دانشجویان این است که پایان نامه و دردسرهای خاصش را ندارند. در حالی که هر چه در لیسانس براحتی و با گذراندن چند امتحان دانش آموخته می‌شوند، باید در مقطع فوق لیسانس و دکتری سختی بکشند و استرس داشته باشند و به قول معروف هفت خان رستم را طی کنند تا یک فوق لیسانس یا دکتری کف دستشان گذاشته شود.

در این گزارش سعی داریم به مصایب انتخاب استاد راهنما از زبان دانشجویان بپردازیم. از دانشگاه آزاد گرفته تا دانشگاه‌های دولتی هر کدام مصایب و مراحلی برای انتخاب استاد راهنما دارند.
همان‌طور که می‌دانیم استاد راهنما از ابتدای شروع مرحله پایان نامه نویسی نقش یک راهبر را ایفا می‌کند و هر چه دلسوزتر، باسوادتر و پیگیرتر باشد، خروجی پایان نامه دانشجو هم مفیدتر خواهد بود.
معمولاً استاد راهنما و استاد مشاور با یکدیگر آشنا هستند و استاد راهنما، استاد مشاور را به دانشجو پیشنهاد می‌دهد. با این حال نقش استاد مشاور نسبت به راهنما چندان پر رنگ نیست، اما در این گزارش می‌خوانیم که گاهی اختلاف دیدگاه‌های استاد راهنما و مشاور هم دردسرهای خاص خودش را دارد!

استاد راهنمای مهربان!

در این باره محمدرضا جابری، یکی از دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد عقیده جالبی درباره انتخاب استاد راهنما دارد که درباره اش به خبرنگار ما می‌گوید: انتخاب استاد راهنما هم مانند همه کارهایی که ما انجام می‌دهیم، دو جنبه دارد! نخست؛ کار درست! دوم؛ کار نادرست! به طور حتم جامعه دانشجویی آشنایی کافی با هر دو نوع را دارد، ولی برای آشنایی بیشتر با تعریف‌های ارایه شده، به طور کوتاه و مفید توضیح کوتاهی می‌دهم. انتخاب استاد راهنما با شیوه درست آن است که دانشجویی که در آستانه دانش آموخته شدن است، بهترین یا سخت گیرترین استاد را انتخاب می‌کند و در همه مراحل مانند انتخاب عنوان، منابع و روش تحقیق با مشکل مواجه می‌شود، به طوری که حتی کارشناسان مستقر در میدان انقلاب نیز نمی‌توانند کمکی به دانشجوی عزیز کنند! در روش دوم اما دانشجوی زیرک با انتخاب استاد به اصطلاح پایه تر و هماهنگ تر، در تمامی مراحل بهتر عمل می‌کند و نتیجه بهتری می‌گیرد و انتخاب رشته به آسانی و طبق استاندارد کارشناسان میدان انقلاب صورت می‌گیرد. منابع و روش تحقیق از پیش آماده و نمره تضمین شده است.

درد بزرگ کمبود استاد

گذشته از این مسایل، یک نکته مهم در انتخاب استاد راهنما، وقتی است که استاد باید برای پایان نامه هر دانشجو بگذارد. خوشبختانه یا متأسفانه یکی از مسایلی که این روزها برخی استادان به آن افتخار می‌کنند، تعدد دانشجویان رساله نویسشان است که حتی گاهی نمی‌دانند به کدامشان برسند! البته این موضوع یک مشکل هم به شمار می‌آید، چرا که تا وقتی نسبت استاد به دانشجو در کشور همین نسبت فعلی یعنی یک به ۳۰ تا ۴۰ باشد، استادان با تعدد دانشجوی پایان نامه نویس مواجه می‌شوند.

تا اطلاع ثانوی استاد راهنما نداریم
نسرین گودرزی، دانشجوی رشته ارتباطات در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد از وضعیت انتخاب استاد راهنما در مرکز آموزشی خود گلایه‌های بسیاری دارد. او در این باره می‌گوید: همه استادان فهرستشان پر است و از همه بدتر اینکه دانشجویان ترم پایین تر زودتر از ما پایان نامه را انتخاب کرده‌اند و حالا ما ترم بالایی‌ها بی استاد راهنما مانده‌ایم، در حالی که ما باید در اولویت باشیم. این دانشجو با خنده تأکید می‌کند که پیدا کردن استاد راهنما حتی از انتخاب همسر هم سخت تر شده است!
او به نکته دیگری در خصوص استاد راهنما هم اشاره می‌کند که بیشتر دانشجویان با آن دست و پنجه نرم می‌کنند و آن نبود تفاهم بین استادان راهنما و مشاور است!

دعواهای استاد راهنما و مشاور

به گفته گودرزی، بعضی از استادان راهنما و مشاور بشدت با هم مشکل دارند، وقتی هر دو بخشی از پایان نامه را می‌خوانند، دیدگاه‌هایی کاملاً متفاوت و ضد هم ارایه می‌کنند و حتی در جملاتشان خطاب به ما نشان می‌دهند که با هم دشمنی خاصی دارند! در حالی‌که به نظر من لازم است این دو استاد بر سر یک پایان نامه هماهنگ باشند یا به دانشجو کمک کنند فصل به فصل پایان نامه را با هماهنگی هم جلو ببرند در این میان دانشجو می‌ماند به نظر کدامیک از این دو گوش کند! همان‌طور که در بخش نخست گزارش هم اشاره شد، بعد از پیدا کردن استاد راهنما که معمولاً وقت‌های ۶ ماهه و یکساله شان هم پر است! گاهی که به استادانمان پیام می‌دهیم، استاد وقت دارید پایان نامه من را بررسی کنید، با این پیام که «متأسفانه فهرست من پر است و تا ۶ ماه آینده اگر عجله نداری، وقتم پر است»، مواجه می‌شویم!
گودرزی از این وضعیت هم گله دارد و می‌گوید: در حال حاضر هم استادان راهنما زحمت راهنمایی به خودشان نمی‌دهند و وقت صحبت کردن هم ندارند، مثل اینکه مجبورند در یک ترم ۲۰ پایان نامه را با هم بردارند.

هزینه گزاف تمدید پایان نامه

علی مرادی، دیگر دانشجوی فوق لیسانس در دانشگاه آزاد هم به مشکلات زیادی اشاره می‌کند و به خبرنگار ما می‌گوید: سرگردانی دانشجویان در انتخاب استاد راهنما موجب می‌شود دفاع کردن در زمان مورد نظر انجام نشود. طی کردن فرایند انتخاب استاد راهنما و طول کشیدن این مرحله تنها به ضرر دانشجوست، چرا که علاوه بر از دست دادن زمان، باید هزینه گزافی را هم متحمل شود. این تنها بخشی از مشکلات دفاع است. به علت کمبود وقت استاد راهنما، در طول تهیه پایان نامه استاد مدام فشار می‌آورد که وقت ندارد و باید زودتر پایان نامه را ببندیم که علاوه بر ایجاد نگرانی برای دانشجو، کیفیت ارایه و دفاع را هم کاهش می‌دهد.

دانشگاه ایده آل

مهدی رهبر، دانشجوی رشته مطالعات آمریکای شمالی که در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه تهران تحصیل می‌کند، دراین باره به حق انتخاب دانشجویان دانشگاه تهرانی برای استاد راهنما اشاره می‌کند و می‌گوید: دانشگاه ما به دانشجو حق انتخاب می‌دهد تا خودش استاد راهنما را پیشنهاد دهد و دانشگاه هم با توجه به موضوع پایان نامه، دست دانشجو را برای این انتخاب باز می‌گذارد.
کمبود استاد در دانشگاه ‌های کشور که یکی از مصایبش همین مشکلات پایان نامه‌ای است، متأسفانه طی سال‌های گذشته تاکنون تبدیل به یک مشکل جدی شده است، مشکلی در کنار سایر معضلات ایام دانشجویی که کمتر مسؤولان دانشگاهی به آن توجه می‌کنند.
تا وقتی که دانشجویان برای دیدن معاون یا حتی رئیس دانشگاه باید با مسؤول دفتر هماهنگ کنند، مشکلاتی از این قبیل برای دانشجویان پابرجاست و بخصوص برای آن قشر از دانشجویان که در دانشگاه گرانی مثل دانشگاه‌های آزاد و غیردولتی تحصیل می‌کنند و با هر ترم گذشتن از دفاع، هزینه‌های گزافی دامنشان را می‌گیرد. به نظر می‌رسد، باید تغییرات چشمگیری در دستورالعمل‌ها و آیین نامه‌های نخ نما شده اصول و چارچوب انتخاب استاد راهنما بعد از سال‌ها ایجاد و بهای بیشتری به دانشجو و پایان نامه‌ای داده شود که با هزار زحمت برای آن وقت می‌گذارد و دفاع می‌کند.