تحصیل رایگان در کشورهای خارجی چه شرایطی دارد

تحصیل رایگان در کشورهای خارجی چه شرایطی دارد

با توجه به هزینه‌های رو به افزایش دانشگاه‌ها در بسیاری از نقاط جهان، ممکن است فکر تحصیل رایگان به ذهن برخی افراد خطور کند. ممکن است برای این افراد تحصیل و اخذ مدرک رسمی دانشگاهی در کشور خود یا در کشورهای دیگر، بدون در اختیار داشتن بودجه‌ای قابل توجه امکان‌پذیر نباشد.

اگر هر دانشجوی مشتاق به تحصیل بداند که داشتن بودجه مورد نیاز برای تحصیل، یک امر ضروری نیست، بسیار خوشحال خواهد شد. در واقع کشورهای زیادی در سراسر جهان وجود دارند که دانشجویان خارجی را بدون هیچ هزینه‌ای و یا با هزینه‌ای بسیار مقرون به صرفه می‌پذیرند. فقط لازم است که آن‌ها را شناخته و شرایط تحصیل در این دانشگاه‌ها را بدانیم.

در ادامه فهرست کشورهایی که دوره‌های تحصیلی بدون شهریه یا با شهریه کم ارائه می‌دهند را با جزئیات بیشتر در مورد شرایط آن‌ها شرح می‌دهیم. برای اطلاع از دانشگاه‌های مشهور بین‌المللی در این کشورها، می‌توانید به وب‌سایت رتبه بندی QS دانشگاه‌های جهان مراجعه کنید.

تحصیل رایگان در آلمان

به نظر می‌رسد علاقه به تحصیل در کشور آلمان در سال‌های اخیر رشد چشمگیری داشته است. این موضوع بیشتر به دلیل این واقعیت است که هیچ یک از دانشگاه‌های دولتی آلمان شهریه‌ای برای تحصیل، چه برای دانشجویان آلمانی و چه برای دانشجویان بین‌المللی بدون توجه به ملیت آن‌ها، دریافت نمی‌کنند؛ تنها هزینه اندکی در حدود ۱۵۰ تا ۲۵۰ یورو برای پوشش هزینه‌های اجرایی از دانشجو اخذ می‌شود.

این هزینه تحصیلی اندک، همراه با اقتصاد قوی و نظام آموزش عالی فوق‌العاده آلمان، باعث می‌شوند که چشم‌انداز تحصیل رایگان در آلمان برای دانشجویان و خانواده آن‌ها در سراسر جهان بسیار جذاب جلوه کند. در واقع در گزارش اخیر HSBC راجع به ارزش تحصیلات، از دیدگاه والدینی که در نظرسنجی شرکت کردند، کشور آلمان از نظر کیفیت تحصیل در بین پنج کشور برتر جهان قرار دارد. بیش از ۴۰ دانشگاه در کشور آلمان در بین کشورهای برتر در رتبه‌بندی QS دانشگاه‌های جهان قرار دارند (البته بعد از آمریکا و انگلستان) و در این میان دانشگاه فنی مونیخ بالاترین مکان را به خود اختصاص داده است.

با این وجود، اخیراً نشانه‌هایی وجود دارد مبنی بر اینکه تحصیل رایگان در آلمان برای بسیاری، دیگر امکان‌پذیر نیست. دولت Baden-Wurttemberg در جنوب غربی آلمان به تازگی برنامه‌ای برای برقراری دوباره شهریه برای دانشجویان غیر اروپایی از پاییز ۲۰۱۷ اعلام کرده است. به این معنی که دانشجویان غیر اروپایی موظف به پرداخت شهریه‌ای در حدود ۱۵۰۰ یورو (۱۶۰۰ دلار) در هر ترم تحصیلی در دانشگاه‌های دولتی از قبیل دانشگاه هایدلبرگ هستند.

اگر در یافتن یک دانشگاه که تحصیل رایگان داشته باشد، موفق شده باشید، با این وجود برای هزینه‌های زندگی همچنان نیاز به بودجه دارید. برای اخذ ویزای دانشجویی آلمان، باید ثابت شود که برای مخارج زندگی در آلمان به ازای هر سال در حدود ۸۷۰۰ یورو (یا تقریباً ۹۲۳۰ دلار آمریکا) سرمایه دارید.

دو شهر مونیخ و برلین برترین شهرهای آلمان برای تحصیل هستند که در رتبه بندی QS بهترین شهرهای دانشجویی ۲۰۱۶ به عنوان مقرون به صرفه‌ترین شهرها رتبه گرفتند.

تحصیل رایگان یا با کم‌ترین هزینه در فرانسه

ممکن است فرانسه به آن اندازه که آلمان به عنوان یک شهر مقرون به صرفه برای آموزش عالی و تحصیل معروف است، مقرون به صرفه شناخته نشده باشد؛ اما شاید تعجب کنید اگر بشنوید که در فرانسه هم دانشجویان بین‌المللی صرف نظر از ملیت خود، می‌توانند به صورت رایگان (یا با هزینه‌ای بسیار کم) تحصیل کنند.

اگر چه از لحاظ فنی، هزینه‌های دانشگاهی در دانشگاه‌های دولتی فرانسه وجود دارد، اما این هزینه‌ها تنها کسری از هزینه‌هایی است که در کشورهای دیگر وجود دارد و در حدود ۱۸۴ یورو (یا ۱۹۵ دلار آمریکا) به ازای هر سال تحصیل در مقطع کارشناسی و البته برای پوشش هزینه‌های دولتی دریافت می‌شود. برای بیشتر دوره‌های تخصصی‌ مانند پزشکی و مهندسی هزینه‌های دیگری اضافه می‌شود که البته چشمگیر نیستند و اگر مایل به تحصیل در Grand Ecol باشید، هزینه‌ها بسیار خواهد بود.

همانند کشور آلمان، در فرانسه هم اکثریت دوره‌های تحصیلی که امکان تحصیل رایگان را دارند، به زبان مادری تدریس می‌شوند. اما با این وجود تعداد زیادی از دوره‌های تحصیلی، به خصوص در مقطع کارشناسی ارشد وجود دارند که به زبان انگلیسی تدریس می‌شوند. همچنین می‌توان با رفتن به یک مدرسه مقدماتی مهارت‌های خود را قبل از ورود به دانشگاه به طور کامل بهبود بخشید که البته برای ورود به این مدارس باید هزینه پرداخت کرد.

هزینه‌های زندگی در فرانسه نیز نسبتاً مقرون به صرفه می‌باشد. مخارج یک سال در حدود ۹۶۰۰ یورو (یا ۱۰۱۸۰ دلار آمریکا) می‌شود که مسلماً برای زندگی در پاریس، پایتخت فرانسه، بیش از این مقدار خواهد بود. بر طبق گزارش Numbeo لندن در تمام هزینه‌ها از پاریس پیشی گرفته است، به‌طوری که در لندن قیمت برای مصرف کننده ۲۵ درصد بالاتر و قیمت اجاره ۶۹ درصد بالاتر از فرانسه می‌‌باشد. هزینه‌های مقرون به صرفه در پایتخت فرانسه در کنار دانشگاه‌های زیادی که در رتبه‌بندی بین‌المللی، رتبه خوبی کسب کرده‌اند، باعث شده است که پاریس جزو برترین شهرهای دانشجویی به شمار آید.

تحصیل رایگان در کشورهای اسکاندیناوی (کشورهای شمال اروپا و اقیانوس اطلس)

کشورهای اروپای شمالی که با نام کشورهای اسکاندیناوی نیز شناخته می‌شوند، به دلیل کیفیت بالای زندگی در آن‌ها و داشتن طبیعت زیبا و خیره‌کننده و سیاست لیبرال، شهرت زیادی دارند. این کشورها برخی از قوی‌ترین سیستم‌های آموزش عالی را در جهان دارند. کشورهای دانمارک، فنلاند، ایسلند، نروژ و سوئد همگی از امکان تحصیل رایگان و یا با هزینه کم برخوردار هستند.

در نروژ، تحصیل در دانشگاه برای همه دانشجویان، صرف نظر از ملیت یا مقطع تحصیلی آن‌ها، رایگان است. بیشتر دوره‌های آموزشی مقطع کارشناسی فقط به زبان نروژی تدریس می‌شوند و دانشجویان بین‌المللی برای ورود به این دوره‌ها باید ثابت کنند که به زبان نروژی مسلط هستند. در مقطع کارشناسی ارشد و دکترا، تدریس به زبان انگلیسی به مراتب شایع‌تر از زبان نروژی است و همچنان امکان تحصیل رایگان نیز وجود دارد.

دانشگاه‌های دانمارک و سوئد دوره‌های تحصیلی رایگان خود را تنها برای دانشجویان اتحادیه اروپا یا منطقه اقتصادی اروپا و سوئیس در نظر می‌گیرند. بدین معنی که دانشجویانی که اهل این دو منطقه نباشند، باید برای دوره‌های کارشناسی و کارشناسی ارشد شهریه بپردازند. تحصیل در مقطع دکترا در هر دو کشور دانمارک و سوئد کاملاً رایگان است و دانشجویان دکترا این شانش را دارند که بدون پرداخت شهریه و با دریافت حقوق به تحصیل بپردازند. در دانشگاه‌های فنلاند به زودی (از پاییز ۲۰۱۷) طرح دریافت شهریه از دانشجویان خارج از اتحادیه اروپا اجرا خواهد شد. این شهریه در حدود ۱۵۰۰ یورو (یا ۱۶۰۰ دلار آمریکا)  برای هر سال تحصیلی است.

در دو کشور دانمارک و سوئد، شهریه دانشجویان بین‌المللی در سطوح کارشناسی و کارشناسی ارشد متفاوت است. در دانمارک شهریه دانشگاه برای یک سال تحصیلی از ۴۵۰۰۰ تا ۱۲۰۰۰۰ کرون دانمارک (تقریباً ۶۴۲۰ تا ۱۷۱۱۵ دلار آمریکا) متفاوت است. در حالی‌که در سوئد شهریه یک سال تحصیلی از ۸۰۰۰۰ تا ۱۴۰۰۰۰ کرون سوئد (تقریباً ۸۷۳۰ تا ۱۵۲۷۰ دلار آمریکا) تعیین شده است.

در ایسلند، در هیچ کدام از چهار دانشگاه دولتی آن، شهریه‌ای دریافت نمی‌شود و تنها با پرداخت هزینه ثبت‌نام سالیانه ۴۰۰ یورو (تقریباً ۴۲۵ دلار آمریکا)  دانشجویان می‌توانند به تحصیل بپردازند.

اما در مورد هزینه‌های زندگی هم باید اندیشید. نکته‌ای که وجود دارد این است که هزینه زندگی در شمال اروپا از جمله بالاترین هزینه‌ها درمیان کشورهای اروپایی است. این موضوع تا حد زیادی به اقتصاد سالم منطقه و قدرت پول کشورهای اروپای شمالی برمی‌گردد. لذا پرداخت هزینه بیشتری برای زندگی وقتی خیابان‌ها تمیز هستند و مردم احساس خوشحالی می‌کنند، خیلی بد به نظر نمی‌رسد. کپنهاگ، هلسینکی، اسلو و استکهلم، چهار پایتخت اسکاندیناوی در میان برترین شهرهای دانشجویی جهان قرار دارند.

برای بسیاری از دانشجویان مشتاق به تحصیل در خارج از کشور، مسائل اقتصادی از اهمیت زیادی برخوردار است و چه بسا دانشجویانی که به‌خاطر هزینه‌های زیاد دانشگاه‌ها از ادامه تحصیل منصرف شوند. باید به این نکته اشاره کنیم که هر جند بیشتر دانشگاه‌های دنیا شهریه‌های زیادی دریافت می‌کنند، اما در برخی از کشورها هم امکان تحصیل رایگان یا با هزینه کم وجود دارد. در مقاله قبل به کشورهای فرانسه، آلمان و اسکاندیناوی اشاره شد که این امکان را برای دانشجویان بین‌الملی فراهم می‌کنند. در این مقاله در ادامه مطالب گذشته، به معرفی دیگر کشورهایی که امکان تحصیل رایگان یا با هزینه اندک را برای دانشجویان بین‌المللی فراهم می‌کنند، می‌پردازیم.
کشورهای غیر اروپایی که امکان تحصیل رایگان یا با هزینه اندک را فراهم می‌کنند

اتریش

کشوری اروپایی که دانشجویان می‌توانند در آن به صورت رایگان یا با هزینه بسیار کم به تحصیل بپردازند. در زمینه‌ هزینه‌های تحصیلی، دانشجویان اتحادیه اروپا یا منطقه اقتصادی اروپا از همان حقوقی برخوردار هستند که دانشجویان اتریشی از آن بهره می‌برند و می‌توانند تا دو ترم در هر مقطع تحصیلی به صورت رایگان تحصیل کنند. پس از دو ترم، دانشجویان با پرداخت تنها ۳۶۰ یورو (تقریباً ۳۸۵ دلار آمریکا) برای هر ترم تحصیلی، امکان ادامه تحصیل دارند. دانشجویان بین‌المللی که خارج از اتحادیه اروپا باشند، با هزینه‌ای کمی بیشتر، در حدود ۷۲۶ یورو (تقریباً ۷۷۰ دلار آمریکا) برای  هر ترم امکان تحصیل در اتریش را دارند.

هزینه‌های زندگی در اتریش، برای همه دانشجویان تقریباً یکسان و بین ۱۰۲۰۰ تا ۱۲۰۰۰ یورو (۱۰۸۲۰ تا ۱۲۷۳۰ دلار) برای یک سال متغیر است. شهر وین که پایتخت اتریش است، در رتبه‌بندی QS بهترین شهرهای دانشجویی جهان در سال ۲۰۱۶، رتبه ۱۶ جهان را به خود اختصاص داده است.

بلژیک

در بلژیک دو جامعه زبانی اصلی وجود دارند که هر یک موضع خود را در قبال هزینه‌های دانشگاه دارند. دانشجویان اتحادیه اروپا تنها با پرداخت حداکثر ۸۳۵ یورو (تقریباً ۸۹۰ دلار) برای یک سال تحصیلی می‌‌توانند در این کشور مشغول به تحصیل شوند. در حالی‌که تنها دانشجویان اروپایی می‌توانند از مزایای عمده‌ تحصیل رایگان در اروپا استفاده کنند، برای دیگر دانشجویان بین‌المللی نیز هزینه‌ها بسیار مقرون به صرفه است. به طوری‌که برای یک سال تحصیلی از  ۸۹۰ تا حداکثر ۴۱۷۵ یورو (۹۴۰ تا ۴۴۳۰ دلار) باید بپردازند.

یک سال زندگی در بلژیک هزینه‌ای معادل ۱۱۴۰۰ یورو (در حدود ۱۲۱۰۰ دلار آمریکا) به همراه دارد. بروکسل، پایتخت بلژیک در رتبه‌بندی جهانی QS بهترین شهرهای دانشجویی، رتبه ۴۱ را به خود اختصاص داده است.

جمهوری چک

دانشجویانی که به زبان چک صحبت می‌کنند، از امکان تحصیل رایگان در جمهوری چک در هر دانشگاه عمومی برخوردارند. دانشجویانی که مایل به تحصیل به زبان انگلیسی هستند، نیز می‌توانند با هزینه اندکی در حدود ۱۰۸۳۳۴ کرون چک ( تقریباً ۴۲۶۰ دلار) در سال، ادامه تحصیل دهند.

هزینه‌های زندگی در این کشور نسبت به بسیاری از کشورهای اروپای غربی کمتر است. هزینه زندگی برای یک سال در حدود ۱۰۶۹۰۰ تا ۲۲۹۰۷۰ کرون چک (تقریباً ۴۲۰۰ تا ۹۰۰۰ دلار) است. شهر پراگ، پایتخت چک در رتبه‌بندی جهانی QS بهترین شهرهای دانشجویی، رتبه ۳۹  را در جهان کسب کرده است.

یونان

همه دانشجویان اتحادیه اروپا یا منطقه صنعتی اروپا از امکان تحصیل رایگان در یونان در دانشگاه‌ها و کالج‌های دولتی، به استثنای برخی دوره‌های کارشناسی ارشد برخوردارند. علاوه بر این می‌توانند کتاب‌های درسی خود را رایگان تهیه کنند. دانشجویان بین‌المللی خارج از اتحادیه اروپا هم می‌توانند با هزینه‌ای کم، سالانه در حدود ۱۵۰۰ یورو (۱۶۰۰ دلار آمریکا) در یونان به تحصیل بپردازند.

کشور یونان یکی از ارزان‌ترین کشورهای اتحادیه اروپا از نظر هزینه زندگی است.

ایتالیا

اگر جه دانشگاه‌های خصوصی ایتالیا به دریافت شهریه‌های نسبتاً بالا شناخته شده‌اند، شهریه دانشگاه‌های دولتی این کشور به مقدار قابل توجهی ارزان‌تر است، به‌طوری‌که شهریه سالانه برای تحصیل در مقطع کارشناسی در حدود ۸۵۰ تا ۱۰۰۰ یورو (۹۰۰ تا ۱۰۶۰ دلار) است. دانشجویان اتحادیه اروپا از فرصت‌های مالی که برای دانشجویان ایتالیایی وجود دارد، از جمله وام، کمک هزینه تحصیلی و تخفیف شهریه می توانند بهره‌مند شوند.

هزینه زندگی در ایتالیا به آن اندازه‌ای که انتظار می‌رود بالا نیست و برای یک سال در حدود ۱۲۰۰۰ تا ۱۸۰۰۰ یورو (۱۲۷۶۰ تا ۱۹۱۴۵ دلار) متغیر است.

شهر میلان در رتبه‌بندی QS بهترین شهرهای دانشجویی جهان، در رتبه ۳۸ جهان قرار گرفته است و شهر رم که پایتخت ایتالیا است، رتبه مشترک ۶۱ را دارد.

اسپانیا

در دانشگاه‌های اسپانیا، دانشجویان اتحادیه اروپا از حقوقی همانند حقوق دانشجویان اسپانیایی برخوردارند و ملزم به پرداخت هزینه‌های دانشگاهی نیستند. دانشجویان بین‌المللی غیر از اتحادیه اروپا می‌توانند با پرداخت سالانه ۶۸۰۰ تا ۱۴۰۰ یورو (تقریباً ۷۲۰ تا ۱۱۵۰۰ دلار) در مقطع کارشناسی مؤسسات دولتی به تحصیل بپردازند. هزینه‌ها برای مقاطع مختلف متفاوت است.

برای زندگی در اسپانیا هزینه یک سال بین ۱۰۸۰۰ تا  ۱۴۲۰۰ یورو (۱۱۵۰۰ تا ۱۴۰۵۰ دلار) است. مادرید و بارسلونا از شهرهای اسپانیا هستند و در رتبه‌بندی بهترین شهرهای دانشجویی جهان در سال ۲۰۱۶، به ترتیب رتبه ۲۲ و ۳۰ را به خود اختصاص داده‌اند.

کشورهای غیر اروپایی که امکان تحصیل رایگان یا با هزینه اندک را فراهم می‌کنند

آرژانتین

در حالی‌که داانشجویان آرژانتینی از امکان تحصیل رایگان در کشور خود بهره‌مند هستند، دانشجویان بین‌المللی باید هزینه‌ای اندک برای ثبت‌نام در دانشگاه‌های دولت آرژانتین بپردازند. از سوی دیگر موسسات آموزش عالی غیر دولتی این کشور، شهریه سالانه بالغ بر ۵۰۰۰ دلار دریافت می‌کنند. پایتخت آرژانتین شهر بوئنوس آیرس در رتبه‌بندی QS برترین شهرهای دانشجویی جهان، رتبه ۳۲ را کسب کرده است.

هند

در کشور هند، دانشجویان بین‌المللی به طور معمول شهریه‌ای کمتر از ۷۳۰۰ دلار آمریکا برای یک سال تحصیل در دانشگاه‌های این کشور می‌پردازند، با این وجود هزینه‌های دانشگاه‌های خصوصی گران‌تر از این مقدار است.

آگاهی از هزینه‌های زندگی در هند برای اکثر دانشجویان بسیار جذاب است. برطبق گزارش Numbeo قیمت مصرف‌کننده اجناس ۱۸۷ درصد ارزان‌تر از انگلستان و قیمت اجاره مسکن ۳۷۳ درصد ارزان‌تر از انگلستان است. به‌طور کلی با ۵۰۰۰ دلار آمریکا برای یک سال، می‌توان یک زندگی آسوده در هند داشت.

تایوان

هزینه‌ تحصیل در دانشگاه‌های تایوان به گونه‌ای است که ارزش بالایی دارد. دانشگاه‌های سطح بالای تایوان دوره‌های تحصیلی با هزینه کم و مقرون به صرفه برگزار می‌کنند. به عنوان مثال دانشگاه ملی تایوان NTU به عنوان دانشگاه‌ پیشرو این کشور، در رتبه‌بندی QS دانشگاه‌های جهان در سال ۲۰۱۷-۲۰۱۶، رتبه ۶۸ را به خود اختصاص داده است. شهریه سالانه این دانشگاه در سال گذشته برای مقطع کارشناسی تنها ۱۰۰۹۲۰ تا ۱۲۴۲۰۰ دلار تایوان (۳۱۷۵ تا ۳۹۰۰ دلار آمریکا) بود.

شهر تایپه در رتبه‌بندی QS بهترین شهرهای دانشجویی جهان، رتبه ۲۳ را به خود اختصاص داده است.