پل کنکوری کنکوری تدریس معلم خصوصی در منزل از ابتدایی تا دبیرستان ریاضی فیزیک زیست در تهران
«حذف کنکور و جایگزینی روشی برای آن» مهم‌ترین خبر آموزش عالی کشور طی یک هفته اخیر بود؛ خبری که حتی به تیتر یک بسیاری از روزنامه‌هایی چون «صبح نو»، «هفت صبح»، «جام جم»،«ابتکار» و «ایران» و موضوع برنامه‌های تلویزیونی تبدیل شد. رسانه‌هایی که شاید پیش از این کمتر به موضوع دانشگاه پرداخته بودند. هرچند داستان حذف کنکور برای امروز و دیروز نیست اما پرداختن به آن در این ابعاد، نشان از اهمیت موضوع و فراموش نشدن آن دارد؛ موضوعی که دغدغه اول و شاید تنها دغدغه داوطلبان ورود به دانشگاه و البته خانواده‌های آنان است. کنکور از ابتدای تاسیس دانشگاه در ایران تا‌کنون برگزار می‌شود. آزمونی که از همان ابتدا حواشی بسیاری داشت و بهارستان‌نشینان را به فکر از بین بردن این حواشی انداخت تا ضمن بررسی موضوع، راهکار مناسبی برای حل این معضل پیدا کنند.
سال ۱۳۸۶ بود که بالاخره قانونی دراین‌باره در مجلس تصویب و قرار بر این شد تا سال۱۳۹۰به‌تدریج کنکور به شیوه کنونی حذف و سوابق تحصیلی داوطلبان جایگزین آن شود. هرچند این قانون در همان ابتدای امر با مشکلاتی مواجه و اجرایی نشد. به هر رو نحوه سنجش داوطلبان برای ورود به دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی کشور دغدغه چند دهه دانش‌آموزان و خانواده‌های آنان است و حالا پس از گذشت چند سال از تصویب قانونی دراین‌باره نه‌تنها کنکور حذف نشده است، بلکه بحث «مافیای کنکور» و گردش چندهزار میلیاردی آن نیز به میان آمده است.
چند روز پیش بود که فرهاد رهبر، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی درباره پشت‌پرده حذف‌نشدن کنکور و سود هشت‌هزارمیلیارد تومانی بعضی‌ها از این بازار گفت. خبری که توجه بسیاری از رسانه‌ها را به خود معطوف و ذهن بسیاری از کارشناسان آموزش عالی کشور را با این سوال مواجه کرد: «پشت‌پرده حذف نشدن کنکور کیست؟»
سخنان فرهاد رهبر واکنش محمدرضا مخبردزفولی، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی را نیز به‌دنبال داشت؛ چنانچه او در تازه‌ترین اظهارنظرش اعلام کرد کنکور معضل جامعه شده و شجاع‌مردی می‌خواهد که شر کنکور را از سر نظام آموزش عالی کشور کم کند! مجلسیان نیز هرکدام در اظهارنظرهای جداگانه به روند برگزاری کنکور در کشور واکنش نشان دادند و از منافع مالی برای افرادی سخن گفتند که مخالف حذف کنکور هستند. محمد باسط‌درازهی، عضو کمیسیون آموزش مجلس شورای اسلامی هم دیروز «برگزاری کلاس‌های آمادگی کنکور» را یک «منبع اقتصادی بسیار بزرگ» برای برخی از افراد دانست؛ افرادی که طبیعتا مخالف حذف کنکور خواهند بود.
نوک تیز انتقادات به دانشگاه آزاد اسلامی، مدافع حذف کنکور!
پس از اظهارات فرهاد رهبر مبنی‌بر وجود مافیای کنکور، برخی از مسئولان و رسانه‌های منتسب به آنان، نوک تیز انتقاد خود را به سمت دانشگاه آزاد اسلامی نشانه گرفته و از منبع درآمد این دانشگاه از برگزاری کنکور سخن گفته و مدعی شدند این دانشگاه بیشتر از سازمان سنجش از وجود کنکور منتفع شود. این اتهام در حالی نسبت به دانشگاه آزاد اسلامی مطرح شد که مسئولان این دانشگاه خود در صف مقدم موافقان حذف کنکور هستند و فرهاد رهبر اولین مسئولی بود که از برگزاری کنکور گله کرد و پیشنهاد داد که به جای برگزاری یک کنکور در سال و وارد کردن استرس به خانواده‌ها چندبار در سال کنکور برگزار شود و بالاترین نمره فرد ملاک پذیرش قرار گیرد.
در این میان ابراهیم خدایی، رئیس سازمان سنجش چند روز پیش در گفت‌وگویی رسانه‌ای اعلام کرده بود: «طبق قانون قرار بر این بود که تاثیر سوابق تحصیلی برای رشته‌هایی که از طریق کنکور پذیرش می‌گیرد از ۲۵ درصد شروع شود و به صورت صعودی افزایش پیدا کند و در این راستا قانون، آموزش و پرورش را موظف کرد که سوابق تحصیلی داوطلبان را به سنجش ارائه کند؛ اما ما در همان سابقه تحصیلی ۱۰سال پیش مانده‌ایم و این سوابق ارائه نشده است.»
پس از اظهارات خدایی، عمادی رئیس مرکز سنجش وزارت آموزش و پرورش هم در گفت‌وگو با یکی از روزنامه‌ها درباره اینکه چرا وزارت آموزش و پرورش در اجرای قانون سنجش و پذیرش دانشجو موفق عمل نکرده است، اعلام کرد: «این موضوع را قبول نداریم. ما وظایفی در قانون سنجش و پذیرش دانشجو داریم که ازجمله آن تولید سوابق تحصیلی و ارسال آن به سازمان سنجش است که هم‌اکنون در نظام پذیرش دانشجو اجرایی می‌شود. هم‌اکنون داوطلبان به سازمان سنجش اعلام می‌کنند که نمره نهایی ما را برای پذیرش در دانشگاه لحاظ کنند. چطور سازمان سنجش اعلام کرده است که ما نتوانسته‌ایم سوابق دانش‌آموزان را ارسال کنیم؟
عمادی گفته بود: «سال گذشته ۱/۸۳ درصد از داوطلبان براساس سوابق تحصیلی وارد دانشگاه‌ها شدند و امسال نیز براساس مصوبه شورای سنجش از ۸۵ درصد عبور خواهیم کرد. در دانشگاه آزاد اسلامی که بسیاری از رشته‌ها بدون کنکور است، داوطلبان فقط در رشته‌های پزشکی و برخی از رشته‌های خاص کنکور برگزار می‌کنند.»
رئیس مرکز سنجش وزارت آموزش و پرورش با تاکید بر اینکه قانون سنجش و پذیرش کنکور نگفته است که کنکور حذف، از مافیایی سخن گفته بود که کنکور را به «صنعت» تبدیل کرده است.
مخالفت عامدانه یا ناآگاهانه؟
حال سوال اینجاست که مخالفان حذف کنکور برای مخالفت خود چه استدلالی دارند؟ مخالفت آنان «عامدانه» است یا از «ناآگاهی» نسبت به مسائل آموزش عالی کشور؟ مخالفتی که کار را به گردش مالی این غول تحصیلی کشانده است. نگاهی به شیوه‌های پذیرش دانشجو در دانشگاه‌های بزرگ دنیا می‌تواند کسانی را که ناآگاهانه با طرح حذف کنکور مخالفت می‌کنند، اقناع کند. پذیرش دانشجو در اکثر دانشگاه‌های بزرگ دنیا به این صورت است که سوابق تحصیلی دانش‌آموزان در طول دوران تحصیل بررسی می‌شود. در برخی از کشورهای پیشرفته هم شیوه جذب دانشجویان به این صورت است که دانش‌آموزان برای ورود به دانشگاه‌های دولتی این کشور باید ابتدا حداقل نمرات را در آزمون سراسری کسب کنند و سپس در آزمون اختصاصی دانشگاه مورد نظرشان نیز شرکت کنند. آنها معتقدند تست زدن روش مناسبی برای سنجش بنیه علمی داوطلبان ورود به آموزش عالی نیست چراکه امکان دارد داوطلبی به‌دلیل استرس نتواند از پس این آزمون موفق بیرون آید. آنها می‌گویند نظام گزینش دانشجو نباید با نادیده گرفتن فعالیت‌های دوره دبیرستان، داوطلبی را به‌علت ضعف در تست‌زنی از ادامه تحصیل در رشته و دانشگاه مورد علاقه بازدارد. با این اوصاف نگاهی اجمالی به نحوه پذیرش دانشجو در بزرگ‌ترین دانشگاه‌های جهان نشان می‌دهد ما هنوز در نحوه پذیرش دانشجو از آنها چند پله عقب‌تر هستیم.
اما کسانی نیز هستند که عامدانه با حذف کنکور مخالفت می‌کنند؛ مخالفتی که شائبه «منفعت مالی» از برگزاری کنکور را در اذهان متبلور می‌کند. منفعتی که سرنوشت و آینده داوطلبان ورود به دانشگاه‌ها را با چالش مواجه کرده است.
به هر حال غول کنکور در تمام این سال‌ها داوطلبان ورود به دانشگاه‌ها را با مشکل مواجه کرده و روانشناسان بارها نسبت به پیامدهای ناشی از فشارهای روحی کنکور بر دانش‌آموزان هشدار داده‌اند. بارها عنوان شده داوطلب ممکن است با وجود موفق بودن در دوران دبیرستان و مطالعه فراوان، به‌دلیل استرس زیاد نتواند یک صندلی را در دانشگاه ازآن خود کند. حالا باید دید سرنوشت کنکور به کجا می‌رسد و مسئولان آموزش عالی کشور چه راهکاری برای حذف کنکور و حواشی آن ارائه خواهند داد.
