پل کنکوری کنکوری تدریس معلم خصوصی در منزل از ابتدایی تا دبیرستان ریاضی فیزیک زیست در تهران
فرمان دکتری به دست دانشگاه هاافتاد
تا پیش از سال۸۹، آزمون دوره دکتری برخلاف دوره‌های کارشناسی و کارشناسی ارشد به صورت متمرکز توسط دانشگاه‌های واجد شرایط برگزار می‌شد؛ اما وزارت علوم دولت دهم، آیین نامه‌ای مصوب کرد که در آن شکل پذیرش دانشجو تغییر کرده بود.
بنابر این و تا پیش ازاین آیین‌نامه، آزمون دوره دکتری نیمه‌متمرکز برگزار می‌شد. داوطلبان در گام نخست با یک آزمون به نام آزمون عمومی توسط سازمان سنجش، ارزیابی می‌شدند و سپس داوطلبان دارای شرایط، چند برابر ظرفیت بر اساس ۸۰ درصد نمره آزمون عمومی و ۲۰درصد معدل تراز شده کارشناسی و کارشناسی ارشد به دانشــــگاه‌ها معرفی می‌شدند تا دانشگاه‌های مقصد با توجه به سوابق آموزشی، علمی، پژوهشی و فناوری دانشجو، نمره‌ای به او بدهند و در پایان، سازمان سنجش و آموزش کشور بر پایه مجموع نمرات، گزینش نهـــایی را انجام می‌داد. شیوه‌ای که پس از روی کار آمدن دولت یازدهم، منتقدانی جدی یافت که تحصیلات تکمیلی را بویژه در دوره دکتری، فراتر از یک آزمون عمومی دانستند.
اختیار را به دانشگاه‌ها می‌دهیم
مسؤولان وزارت علوم در دولت دهم دلیل خود را برای این نوع پذیرش، عدالت آموزشی و دادن بخت برابر به همه داوطلبان دکتری اعلام کرده بودند. در چند سالی که این شیوه پذیرش وجود داشت، جذب دانشجوی دکتری هم بالا رفت و چنان شد که تعداد دانشجویان دکتری در یک کلاس بیش از ۱۰نفر بود. آزمون عمومی دکتری باعث شد که همه دانش‌آموختگان ارشد به فکر شرکت در آزمون دکتری بیفتند حتی آنهایی که معدل بالا یا سابقه علمی و پژوهشی نداشتند. مخالفت‌ها با این نوع پذیرش بالا گرفت تا جایی که امسال معاون آموزشی وزیر علوم اعلام کرد از سال آینده آزمون دکتری از حالت متمرکز خارج میشود و فقط برای داوطلبان، آزمون GRE (سنجش توانایی‌ها و معلومات فارغ التحصیلان) به صورت متمرکز برگزار میشود. به گفته
دکترمجتبی شریعتی نیاسر از سال آینده اختیارات دانشگاه‌ها در جذب دانشجوی مقطع دکتری افزایش پیدا می‌کند، به این معنا که متقاضیان ورود به مقطع دکتری توسط دانشگاه‌ها مورد سنجش و ارزیابی قرار خواهند گرفت. او هدف از این طرح را استفاده از ظرفیت‌ها و قابلیت‌های اعضای هیأت علمی و گروه‌های علمی دانشگاه‌ها عنوان کرده است.
اهمیت سوابق علمی
براساس آیین‌نامه ابلاغی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری برای سال تحصیلی آینده که با هدف حرکت به سمت استقلال دانشگاه‌ها و تفکیک فرآیند سنجش علمی از پذیرش دانشجو و دستیابی به عدالت آموزشی تهیه شده، فرآیند سنجش علمی داوطلبان دکتری از ۲مرحله آزمون کتبی و سوابق تحصیلی تشکیل میشود. آزمون کتبی شامل زبان خارجی، استعداد تحصیلی و مجموعه دروس اختصاصی است و در بخش سوابق تحصیلی، معدل‌های تراز شده در مقطع کارشناسی و
کارشناسی ارشد ملاک محاسبه قرار می‌گیرد. به این ترتیب، نمره‌کل سنجش علمی از نسبت ۸۰ درصد نمره آزمون کتبی و ۲۰درصد نمره حاصل از تراز معدل‌های در مقطع قبلی به دست می‌آید. در فرآیند پذیرش، داوطلب با توجه به نمره‌کل سنجش علمی، انتخاب رشته و حد نصاب نمره معرفی، توسط سازمان سنجش به دانشگاه‌ها معرفی میشود و بررسی سوابق علمی، آموزشی و پژوهشی وی توسط دانشگاه‌ها صورت می‌گیرد.
پذیرش دانشجو براساس نمره کل نهایی داوطلب براساس ۳۰درصد نمره آزمون مرحله اول (سنجش علمی) و ۷۰درصد مرحله دوم (سوابق علمی، آموزشی و پژوهشی) محاسبه میشود و با در نظر گرفتن حد نصاب نمره دانشگاه، اولویت‌های انتخابی و بررسی صلاحیت‌های عمومی، اسامی‌پذیرفته شدگان نهایی توسط سازمان سنجش اعلام میشود.
بی قانون و قاعده
برخی از داوطلبان دوره دکتری معتقدند که استادان نمی‌توانند در مدت محدود مصاحبه، صلاحیت علمی متقاضیان را تشخیص دهند و ممکن است در مصاحبه، انتخاب سلیقه‌ای داشته باشند. محمدمهدی زاهدی، رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس معتقد است: موضوع سنجش و پذیرش دانشجو در مقطع دکتری هیچ قانون و قاعده مشخص و ثابتی وجود ندارد و در این زمینه همیشه سلیقه‌ای عمل شده است. وی گفت: این سلیقه بر اساس اینکه چه کسانی در رأس وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، معاونت آموزشی یا سازمان سنجش آموزش کشور قرار داشته‌اند، متغیر بود و همین امر سردرگمی جدی را میان داوطلبان ورود به مقطع دکتری ایجاد کرده است.
دانشگاه‌ها سلیقه‌ای عمل می‌کردند
زاهدی بر ضرورت ضابطه‌مندی و ایجاد قانون جامع برای پذیرش دانشجو در مقطع دکتری تأکید می‌کند و می‌افزاید: زمانی اختیار پذیرش دانشجو به صورت کامل به دانشگاه‌ها واگذار شده بود و آنها در این زمینه سلیقه‌ای عمل می‌کردند. در یکی ۲سال گذشته هم که آزمون ۳۰درصد و مصاحبه و فعالیت‌های پژوهشی ۷۰درصد معیار پذیرش به شمار می‌رفت، برخی داوطلبان به این شیوه اعتراض کردند و آن را نوعی اجحاف در نظام آموزشِ عالی تعبیر می‌کردند. از این رو مجلس، طرح ساماندهی سنجش و پذیرش دانشجو در مقطع تحصیلات تکمیلی را برای جلوگیری از اجحاف‌ها، ساماندهی، دستیابی به وحدت رویه و یکپارچه‌سازی آزمون در سراسر کشور بدون درنظر گرفتن تفاوت‌های دانشگاه‌ها اعم از آزاد، دولتی و پیام نور ارائه داد.
به گفته وی، از زمانی که پذیرش دکتری در کشور رونق گرفت، اعتراض‌های بسیاری درباره نحوه پذیرش صورت گرفت چراکه این امر به سلیقه وزیر وقت یا معاونان آموزشی صورت می‌گرفت. این شکایت‌ها به گونه‌ای بود که هر دانشگاه به دنبال جذب دانشجویان خود برای مقطع دکتری بود.
شیوه‌ای که غلط بود
دکترمهدی گلشنی، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با تأکید بر اینکه پذیرش بی‌رویه دانشجوی دکتری باید خاتمه پیدا کند، باور دارد: دانشجویان درجه یک و ممتاز کشور باید جذب مقطع دکتری شوند در حالی که این تعادل برهم خورده است. اکنون در دانشگاه‌های خوب هم دانشجوی ضعیف ورود پیدا کرده است.
گلشنی توضیح داد: نوع سؤالات آزمون نیمه‌متمرکز دکتری طوری بوده که داوطلب رشته فیزیک، پرسش‌های فیزیک را درصد بالا زده اما زبان را ضعیف زده بود، آن وقت نمره فیزیک را در میانگین به دلیل ضعف در زبان از دست داده بود.
این شیوه پذیرش کاملاً اشکال داشت و موجب شد که دانشجویان درجه یک ما در دانشگاه‌های درجه۲، ۳ قبول شوند و دانشجویان ضعیف‌تر در دانشگاه‌های درجه اول. عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه اگر لازم باشد با اسم و مشخصات در هر میزگردی که بخواهند مصادیق این شیوه پذیرش اشتباه را اعلام می‌کنم، یادآور میشود: دانشجویان دکتری در دانشگاه‌های آمریکا بر اساس مدارک و توصیه استادان قبلی، پذیرش می‌شوند.
آزمون جداگانه دانشگاه
گلشنی در پاسخ به این سؤال که برای مصوب نشدن آیین‌نامه پذیرش دکتری در دولت دهم چقدر تلاش کردید؟ اظهار داشت: چند بار تذکر دادم هم در دولت قبلی و هم الان.
در مصاحبه‌ها و مقالات بسیار گفتم که این شیوه پذیرش اشتباه است. شیوه پذیرش گذشته، کارآمدتر بود مثلاً در رشته فلسفه علم که پذیرش دانشجوی دکتری داشتیم برای این دوره آزمون کتبی و شفاهی مستقل برگزار کردیم و در دوره فلسفه علم دانشگاه شریف از داوطلبان برای ۱۱موضوع، آزمون کتبی و شفاهی گرفته شد اما در چند سال اخیر هر کسی در هر رشته‌ای از فلسفه درس خوانده بود به دانشگاه معرفی می‌شد و بعضی واقعاً شایستگی ورود به این حوزه علمی را نداشتند.
وی اضافه کرد: امسال برای اولین بار قرار شد داوطلبان دکتری که وزارت علوم معرفی می‌کند در آزمون کتبی و شفاهی دانشگاه هم نمره قبولی کسب کنند، یعنی اختیارات دانشگاه را بالا بردیم. به باور این عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، آزمونی که دانشگاه‌ها برگزار می‌کنند، سالم‌تر و تخصصی‌تر است به جز معدود مواردی که دسته‌بندی و نگاه جناحی دارند اما در مجموع آزمون دانشگاه‌ها، علمی‌تر است. این استاد دانشگاه گفت: بهتر است وزارت علوم، پذیرش اصلی را به عهده دانشگاه‌ها بگذارد و خودش در قالب یک آزمون عمومی، داوطلبان را به دانشگاه‌ها معرفی کند اما سنجش اصلی برعهده دانشگاه‌ها باشد، اگرچه برخی از نمایندگان مجلس مخالفت کرده‌اند اما امیدواریم این نگاه غیرتخصصی را کنار بگذارند.
منبع: قدس آنلاین
