پل کنکوری کنکوری تدریس معلم خصوصی در منزل از ابتدایی تا دبیرستان ریاضی فیزیک زیست در تهران
یادگیری زبان انگلیسی: اول گرامر یا اول لغت؟
امروزه نیاز به یادگیری زبان انگلیسی برای ارتباط با دیگران، استفاده از تجربیات آن‌ها و به اشتراک‌گذاری تجربیات خودتان، بیش از پیش احساس می‌شود. اگر در اینترنت جستجو کنید، با روش‌های مختلفی برای یادگیری زبان انگلیسی روبرو می‌شوید که متاسفانه خیلی از آن‌ها، توسط نویسنده مطلب، آزمایش نشده و فقط به عنوان یک پیشنهاد معرفی شده است. از طرف دیگر، خیلی از دانشجویانم از من سوال می‌پرسند که زبان انگلیسی را چطور یاد بگیرند. در این نوشته می‌خواهم در مورد تجربیات خودم در مورد یادگیری زبان بنویسم.
اولین نکته‌ای که باید به آن توجه کرد این است که ابتدا مشخص کنیم که زبان را برای چه کاری می‌خواهیم؛ چون روش یادگیری زبان برای کسی که می‌خواهد امتحات تافل بدهد با کسی که فقط می‌خواهد توانایی روان خواندن مقاله‌ها و کتاب‌های انگلیسی را پیدا کند، کاملاً تفاوت دارد. فرد اول، باید تمام مهارت‌های زبانی، یعنی خواندن (Reading)، نوشتن (Writing)، صحبت کردن (Speaking)، گوش کردن (Listening) را یاد بگیرد؛ اما فرد دوم، تنها باید روی مهارت خواندن کار کند.
با تمام این حرف‌ها، چیزی که روشن است، این است که برای یادگیری هر کدام از این مهارت‌ها، فرد باید هم آشنایی خیلی خوبی با گرامر زبان انگلیسی داشته باشد و هم دامنه لغاتش بسیار بالا باشد؛ علاوه بر این، به نظر من، یادگیری گرامر و لغت نیز در یک اولویت یکسان قرار ندارند. در اینجا هم باید مشخص کنیم که گرامر و لغت را برای چه کاری می‌خواهیم. اگر هدف، پشت سر گذاشتن یک آزمون زبان مثل تافل است، طبیعتاً باید برای یادگیری هر دو وقت بگذاریم؛ اما اگر هدف، خواندن مقاله‌ها و کتاب‌های انگلیسی است، به نطر من، یادگیری گرامر باید در اولویت اول باشد؛ چون کاملاً روشن است که اگر در حین خواندن یک مقاله، به یک لغت ناآشنا برخورد کنیم، خیلی ساده و در عرض چند ثانیه، می‌توانیم معنی لغت را به کمک بغل‌دستی‌مان، موبایل، تبلت، لپ‌تاپ، کامپیوتر، فرهنگ لغت جیبی و… پیدا کنیم؛ اما در مورد گرامر، وضع این طور نیست. من همیشه برای نشان دادن اهمیت گرامر به دانشجویانم، جمله
.Do as you are told
را مثال می‌زنم. در این جمله، با وجود اینکه تقریباً همه، معنی تک‌تک لغات آن را می‌دانند، اما خیلی‌ها به دلیل آشنا نبودن با ساختار جملات امری و جملات مجهول، نمی‌توانند آن را به فارسی ترجمه کنند. علاوه بر این، چیزی به اسم «فرهنگ گرامر» مثل فرهنگ لغت، وجود ندارد که به کمک آن بتوان گرامر آن را یاد گرفت. حتی اگر چنین فرهنگی هم وجود داشته باشد، چون اصلاً نوع گرامر آن مشخص نیست، نمی‌دانید در کدام قسمت از فرهنگ، به دنبال گرامر آن بگردید. بنابراین به محض برخورد با یک گرامر ناآشنا، باید هر بار چندین ساعت در یک کتاب گرامر بگردید تا گرامر موردنظر را پیدا کنید. پس بهتر است که به جای یادگیری لغت، ابتدا روی یادگیری گرامر وقت بگذارید و یادگیری لغت را در اولویت بعدی قرار دهید.
سوال دیگری که همیشه از من پرسیده می‌شود، در مورد معرفی کتاب برای یادگیری گرامر و روش یادگیری لغت است.
یادگیری گرامر زبان انگلیسی
اگر به یک کتاب‌فروشی بروید و دنبال کتاب‌های گرامر بگردید، با انبوهی از کتاب‌های کوچک و بزرگ روبرو می‌شوید که تقریباً هر کسی را سردرگم می‌کنند. من همیشه به دوستان و دانشجویانم، کتاب «زبان انگلیسی، از دبیرستان تا دانشگاه» نوشته عباس فرزام را پیشنهاد می‌کنم که انتشارات باستان آن را در ۴۴۸ صفحه منتشر کرده است. این کتاب، تا به حال، نزدیک به ۶۰ بار تجدید چاپ شده است و از معرفی حروف الفبای انگلیسی شروع کرده و گرامر مورد نیاز برای حتی پشت سر گذاشتن آزمون تافل را هم به خوبی پوشش می‌دهد. این کتاب مفید را می‌توانید از آدینه‌بوک، به صورت آنلاین خریداری کنید.
یادگیری لغت
برای یادگیری لغت می‌توان از کتاب‌های لغتی مثل «۵۰۴ واژه»، «واژگان ضروری برای تافل»، «۴۰۰ واژه ضروری تافل»، «۱۱۰۰ واژه» و… استفاده کنید؛ اما چند نکته را حتماً رعایت کنید:
۱- هیچ‌وقت لغت‌ها را به تنهایی حفظ نکنید؛ بلکه سعی کنید آن‌ها را داخل یک جمله یا عبارت یاد بگیرید. حتی می‌توانید خودتان یک جمله بسازید که این لغت‌ها در آن به کار رفته باشند. در این صورت، تقریباً هیچ‌وقت آن‌ها را فراموش نمی‌کنید.
۲- سعی کنید همان نسخه انگلیسی این کتاب‌ها را تهیه کنید تا علاوه بر خود درس‌های این کتاب‌ها، با چارچوب کتاب‌های انگلیسی هم آشنا شوید. همچنین به علت نداشتن ترجمه، حجم مطالبی که یاد می‌گیرید، بیشتر می‌شود.
۳- یکی از بهترین روش‌ها برای یادگیری لغت که خودم هم آن را آزمایش کرده‌ام و نتیجه خیلی خوبی گرفته‌ام، استفاده از تکنیک لایتنر است؛ چون این روش، نکات خاص خود را دارد، در یکی از نوشته‌های بعدی «پانویس»، به طور جداگانه در مورد آن، می‌نویسم.
در نوشته «یادگیری زبان انگلیسی: اول گرامر یا اول لغت؟» در مورد اولویت‌بندی یادگیری لغت و گرامر نوشتم و گفتم که یکی از بهترین روش‌های یادگیری لغت، استفاده از تکنیک لایتنر است. در این نوشته، می‌خواهم از تجربه خودم در مورد یادگیری لغت با این روش بگویم.
زمانی که دانشجوی ارشد بودم، بارها و بارها می‌دیدم که خیلی از دوستانم که برای امتحان MSRT یا همان MCHE سابق، خوشان را آماده می‌کردند، هر روز تعدادی لغت را از جاهای مختلف، انتخاب می‌کردند و آن‌ها را در دفتری یادداشت می‌کردند و به این صورت، خودشان را برای بخش لغت امتحان، آماده می‌کردند. بدون شک، یادگیری لغت به این صورت، بسیار ناکارآمد و فرّار است و به هیچ‌وجه نمی‌توان امیدوار بود که لغت مورد نظر، وارد «حافظه بلندمدت» شود.
همان‌طور که می‌دانید حافظه انسان، از سه حافظه کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت تشکیل شده است. به عنوان مثال، اگر اسم معلم کلاس سوم ابتدایی‌تان را تا همین چند سال پیش، به خاطر می‌آوردید؛ اما در حال حاضر، آن را به یاد نمی‌آورید، نشان می‌دهد که اسم این معلم، وارد حافظه میان‌مدت‌تان شده است؛ اما چیزهای دیگری مثل اسم پدر و مادر، چیزهایی هستند که وارد حافظه بلندمدتتان شده است؛ یعنی هیچ‌وقت آن‌ها را فراموش نمی‌کنید.
برای اینکه بتوانید لغتی را برای همیشه به خاطر بسپارید، باید کاری کنید که آن لغت، وارد حافظه بلندمدتتان بشود. یکی از روش‌هایی که به این امر، کمک می‌کند، روش یادگیری لایتنر است که مطمئناً کم و بیش، با این روش آشنایی دارید. این روش، توسط روزنامه‌نگار علمی آلمانی، سباستین لایتنر در دهه ۷۰ میلادی برای کار کردن با فلش‌کارت پیشنهاد شد.
خوشبختانه با گسترش نرم‌افزارهای کامپیوتری، نرم‌افزارهای مختلفی نیز برای شبیه‌سازی جعبه لایتنر ساخته شده است. هنگامی که خودم را برای امتحان تافل آی‌بی‌تی آماده می‌کردم، چندین نوع مختلف از این نرم‌افزارهای لایتنر را امتحان کردم. بهترین و کامل‌ترین آن‌ها به نظر من، نرم‌افزار jMemorize است. نرم‌افزار jMemorize یک نرم‌افزار رایگان و متن‌باز است که به خوبی و با دقت، تکنیک لایتنر را شبیه‌سازی می‌کند (برای دیدن عکس‌ها در اندازه بزرگ‌تر، روی آن‌ها کلیک کنید):
راهنمای کار با نرم‌افزار jMemorize
برای شروع یادگیری، ابتدا می‌توانید یک دسته برای لغت‌ها انتخاب کنید. به عنوان مثال، اگر در حال یادگیری لغت‌های کتاب «۵۰۴ واژه» هستید، می‌توانید با کلیک روی گزینه Add category و تایپ عبارت ۵۰۴ در کادر باز شده، دسته لغت‌های ۵۰۴ را ایجاد کنید:
حال روی گزینه Category tree و سپس روی گزینه ۵۰۴ کلیک کنید. حال برای وارد کردن لغت‌ها، باید روی گزینه Add cards کلیک کنید. سپس در کادر بالایی، لغت انگلیسی و در کادر پایینی، معنی فارسی آن را وارد کنید:
برای وارد کردن لغت‌های بیشتر هم کافی است روی گزینه Add and create next کلیک کنید و همین روند را تکرار کنید. بعد از اینکه همه لغت‌هایی که امروز با آن‌ها سر و کار داشته‌اید را وارد کردید، روی گزینه Save کلیک کرده و آن را با یک اسم دلخواه، ذخیره کنید. حال نوبت به مرور لغت‌ها می‌رسد. برای این کار، روی گزینه Learn کلیک کنید تا پنجره Learn settings باز شود:
پیشنهاد می‌کنم به تنظیمات پیش‌فرض دو تب General و Advanced دست نزنید؛ اما تنظیمات تب Scheduling یا همان زمان‌بندی را باید عوض کنید. پس با کلیک روی تب Scheduling، در قسمت Schedule Presets، گزینه زمان‌بندی Exponential را انتخاب کنید. حال روی گزینه Start Session کلیک کنید تا نرم‌افزار، شروع به پرسیدن معنی لغت‌ها بکند.
روش کار پیش‌فرض نرم‌افزار jMemorize این است که «روی» کارت‌ها را به شما نشان می‌دهد و شما باید معنی آن را بگویید؛ بنابراین با زدن دکمه Start Session و دیدن لغت، معنی آن را در ذهن‌تان حدس می‌زنید و بعد روی دکمه Show answer کلیک می‌کنید:
با زدن این دکمه، «پشت» کارت یا همان معنی فارسی لغت، نمایش داده می‌شود؛ حال نرم‌افزار از شما می‌پرسد که آیا جواب را بلد بودید. اگر بلد بودید، روی دکمه Yes و اگر بلد نبودید، روی گزینه No، کلیک کنید و همین روند را برای لغت‌های دیگر تکرار کنید:
بعد از مرور تمام لغت‌ها، نرم‌افزار، آماری از روند یادگیری را نمایش می‌دهد و سپس این آمارها را به صورت نمودارهای ستونی در نرم‌افزار به نمایش در می‌آورد. خوشبختانه این نرم‌افزار تمام کارهای مربوط به زمان‌بندی مرورها را انجام می‌دهد و بنابراین نیازی نیست که نگران دانستن زمان مرور بعدی باشید. قبل از خروج از برنامه هم دوباره روی گزینه Save کلیک کنید تا همه این کارها، ذخیره شود.
هدف از این نوشته، آموزش کار با نرم‌افزار jMemorize نبود و فقط به خاطر درخواست‌های پی‌در‌پی دانشجویانم بود. در واقع، هدفم از این نوشته، این است که می‌بینم بعضی از کاربران به صورت نادرستی از این روش استفاده می‌کنند. برای نتیجه گرفتن از این روش، باید چند نکته را رعایت کنید:
۱- اگر مثلاً امروز ساعت ۴ بعد از ظهر، روی دکمه Learn کلیک می‌کنید، سعی کنید فردا بعد از ساعت ۴، یعنی مثلاً ساعت ۴:۰۲ مرور بعدی را انجام دهید تا لغت‌هایی که فردا باید مرور شوند، «منقضی» شده باشند و در مرور فردا، لحاظ شوند. در غیر این صورت، این لغت‌ها در مرور پس‌فردا لحاظ می‌شوند و کار پس‌فردا را سنگین می‌کنند.
۲- هنگام مرور لغت‌ها، نباید به هیچ‌وجه تقلب کرد؛ یعنی اگر معنی لغتی را به سختی به یاد آوردید، این لغت، واقعاً شایستگی ورود به مرحله بعدی را ندارد. پس روی گزینه No کلیک کنید تا یک‌بار دیگر این لغت به مرحله اول برگردد و چرخه یادگیری آن دوباره تکرار شود.
۳- هیچ‌گاه از مجموعه لغت‌های آماده‌ای که در اینترنت، نرم‌افزار دوستان‌تان و یا همراه خود نرم‌افزار وجود دارد، استفاده نکنید؛ چون اول اینکه ممکن است لغت‌هایی که دوستان‌تان در حال یادگیری آن‌ها هستند، متناسب با نیازهای شما نباشد و دوم اینکه اگر خودتان آن‌ها را وارد نرم‌افزار کنید، روی یادگیری آن‌ها تاثیر مثبتی می‌گذارد و کمک می‌کند که بهتر معنی لغت‌ها را به خاطر بسپارید.
۴- سعی کنید علاوه بر خود لغت، املای فونتیک لغت را هم وارد کنید تا با هر بار مرور لغت، املای آن را هم ببینید. همچنین، سعی کنید علاوه بر وارد کردن معنی فارسی لغت، یک یا چند لغت مترادف ساده آن لغت، همراه با دو یا سه جمله خیلی ساده که آن لغت در آن، به کار رفته باشد را نیز در کنار معنی فارسی، وارد کنید؛ چون یکی از اصول یادگیری لغت، این است که آن را در جمله یاد بگیرید.
نکته‌ای که باید به آن توجه داشت، این است که این نرم‌افزار، تنها برای یادگیری زبان نیست؛ بدون شک برای یادگیری موارد مختلف دیگری مثل یادگیری فرمول‌های ریاضی، حفظ کردن شعر و غیره نیز می‌توان از آن استفاده کرد.
دانلود نرم‌افزار jMemorize
نرم‌افزار jMemorize را می‌توانید به صورت رایگان و با حجمی در حدود ۴ مگابایت از صفحه رسمی آن دانلود کنید. دقت داشته باشید که نرم‌افزار jMemorize، یک نرم‌افزار تحت جاوا است و بنابراین برای اجرای آن، باید نرم‌افزار جاوا را هم نصب کنید. نرم‌افزار جاوا را هم می‌توانید به صورت رایگان از سایت رسمی آن دانلود کرده و نصب کنید.
شاید در نگاه اول، کار کردن با این نرم‌افزار، کمی سخت به نظر برسد؛ اما مطمئن باشید که بعد از چند دقیقه، احساس خوبی نسبت به آن پیدا می‌کنید. امیدوارم توانسته باشم تا حدی شما را با این نرم‌افزار شبیه‌ساز لایتنر آشنا کرده باشم. نظر شما در مورد این روش چیست؟ شما چه روشی برای یادگیری لغت دارید؟ آیا این روش را می‌پسندید؟
